میراث فرهنگی ناملموس

میراث فرهنگی فقط به آثار باستانی و مصنوعات بشری اشاره ندارد. در حقیقت این امر موضوعی بسیار فراتر از رسوم، تشریفات مذهبی و فعالیت‌های اجتماعی است، بلکه شامل دانش و مهارت‌هایی نیز می‌شود که از طریق رابطه استاد-شاگردی منتقل می‌شود. اینها سننی هستند که ما «از نیاکانمان به ارث می‌بریم و به نوادگانمان منتقل می‌کنیم»، چنانکه

ترکیه یکی از پنج کشور دارای بالاترین ارزش‌های میراث ناملموس در فهرست میراث فرهنگی ناملموس بشری یونسکو است. در حقیقت، 25 ارزش میراث غیرملموس ترکیه‌ای در این فهرست باشکوه وجود دارد. میراث غنی ترکیه با سنن شفاهی، دانش محلی و مهارت‌های سنتی بسیاری که وارد این فهرست کرده است، به خاطر تاریخچه طولانی‌اش به عنوان پلی است که بین شرق و غرب عالم داشته است.

فرهنگ پخت جمعی نان صاف

نان صاف سنتی ترکیه به عنوان بخشی از سند چندملیتی که شامل ترکیه، ایران، آذربایجان، قزاقستان و قرقیزستان می‌شود در سال 2016 وارد فهرست انتخابی میراث فرهنگی ناملموس بشری یونسکو شد.

پخت نان صاف، سنتی که برای نسل‌ها حفظ شده است اکنون به لطف جایگاه اجتماعی‌اش و گستردگی انجام آن، توسط سه یا بیشتر از سه نفر انجام می‌شود که در فرایند آماده‌سازی و پخت این غذای سنتی تخصصی با همدیگر همکاری می‌کنند. این نوع نان متشکل از چند نوع است. لواش، کاترما، جوپکا و یوفکا از انواع مختلف این نان گرد هستند، این در حالی است که روش‌های پخت متنوع نیز شامل تنور، کیسه و دیگ می‌شود. اینها جزو تجهیزات پخت منحصربه‌فردی هستند که به‌صورت گسترده در این منطقه مورداستفاده قرار می‌گیرند.

این سنت، که از استاد به شاگرد منتقل می‌شود، هنوز هم در مناطق روستایی ترکیه حفظ شده است و باعث تقویت حس تعلقی می‌شود که همچنان به نظر می‌رسد در میان اعضای اینگونه جوامع حضور داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اهمیت نان در فرهنگ غذایی ترکیه، اینجا کلیک کنید.

سنت نوروز

نوروز، جشنی نیاکانی که فرا رسیدن اولین روز بهار را نشان می‌دهد، قرون متمادی است که به عنوان سنت حفظ شده است. این جشن شامل مراسمات، جشن‌ها و ضیافتی می‌شود که مردمان، عموماً اقوام نزدیک یا جوامع کوچک را برای شادی گردهم می‌آورد.

نوروز اکنون به نماد واقعی اتحاد و صلح تبدیل شده است. نوروز در سال 2016 به عنوان ارزش فرهنگی مشترک بین ترکیه و 11 کشور دیگر وارد فهرست انتخابی میراث ناملموس یونسکو شد.

جشنواره معجون مسیر

معجون مسیر که معجونی شیرین متشکل از 41 نوع گیاه دارویی و ادویه است، برای اولین بار به منظور درمان بیماری شدید حفصه سلطان، مادر سلیمان محتشم تهیه شد. این معجون آنقدر موثر و در عین حال شیرین بود که سلطان دستور داد تا آن را بین مردم عادی نیز پخش کنند.

فرهنگ و سنت قهوه ترک

قهوه ترک، که بخشی کلیدی از نقش ترکیه در فهرست میراث ناملموس یونسکو است، نماد چیزی بیشتر از یک روش دم کردن ساده قهوه است. این امر در طول زمان به یک فرهنگ سنتی و غنی عمومی تبدیل شده است، که افراد را در مواقع خاص نظیر مراسم عقد یا فقط برای خوش گذراندن گردهم می‌آورد!

در طول تاریخچه این نوشیدنی، سنتی برپا شد که خواندن ته‌مانده قهوه را به عنوان بخشی از رسم فال‌بینی می‌بیند. اساساً، وقتی قهوه نوشیده می‌شود،‌ فنجان را بر روی نعلبکی برمی‌گردانند تا خنک شود. سپس آن را بلند می‌کنید و اشکال بسیاری جلوی چشمان شما پدیدار می‌شوند. رایج‌ترین اشکال شامل حیوانات، قلب، ماه، چشم، اشک چشم و نمادهای مشابه دیگر می‌شوند. این اشکال معانی مختلفی دارند مانند دریافت خبر جدید، یک شبه پولدار شدن، شانس خوب و بد و خوشحالی یا ناراحتی. با این حال مراقب باشید، چراکه این رسم ممکن است بعد از اولین بار شما را در دام بیاندازد.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره قهوه ترک، اینجا کلیک کنید.

شهر مانیسا (Manisa) ترکیه جشنواره‌ای دارد که در آن مردم دور همدیگر جمع می‌شوند تا محصول اصیل را جشن بگیرند. از 400 سال پیش تا کنون این محصول توسط یک آشپز و شاگردانش هر ساله بین مردم سرو می‌شود. این جشنواره در سال 2012 بخشی از فهرست انتخابی میراث فرهنگی ناملموس بشری یونسکو شد.

برای آندسته از شما که به غذاهای منطقه‌ای علاقه‌مند هستید، اینجا لینکی وجود دارد که در آن محصولات مربوط به مانیسا (Manisa)، شامل معجون مسیر و بسیار محصولات دیگر جمع‌آوری شده‌اند.

سنت مراسم کشکک

کشکک نوعی غذای ترکی است که از گوشت و گندم تشکیل شده است. سنتی بر پا شد که در آن این غذا درون دیگ‌های بزرگ به نام کازان و برای مراسم عروسی، مراسم ختنه سوران و تعطیلات مذهبی آماده می‌شد. گندم این غذا معمولاً توسط جوانترین افراد روستا و در غالب شادمانی جمعی آماده می‌شود. احتمالاً به لطف جنبه سرگرم‌کننده این سنت است که جایگاه کشکک در فهرست میراث فرهنگی ناملموس بشری یونسکو حفظ شد.

ابرو، هنر ماربلینگ با آب ترکیه

اِبرو به هنر خلق اشکال رنگارنگ با رنگدانه‌های درخشان روی یک صفحه با آب روغنی و چگالیده و سپس انتقال اشکال به کاغذ مخصوص گفته می‌شود.

هزاران نفر از مناطق و سنین مختلف در این جشنواره شرکت می‌کنند و به تماشای نبرد کشتیگران برای برنده شدن کمربند طلایی کرکپنار و عنوان پهلوان اصلی می‌پردازند. در این مراسم چهل گروه آلات موسیقی سنتی ترکیه‌ای نظیر داول و زورنا را می‌نوازند و پهلوانان لباس‌های سنتی به نام کیسپِت، شلوارهای ضخیم، بر تن می‌کنند.

در این بخش اطلاعات بیشتری درباره این جشنواره وجود دارد، که وارد فهرست انتخابی میراث فرهنگی ناملموس بشری شده است.

سماع، مراسمی علوی-بکتاشی

رقص سماع، مراسمی که توسط فرقه مولوی انجام می‌شود، نماد ارتباط صوفیانه با خدا است و دارای المان‌ها و موضوعات بسیار ظریفی است. این سنت بسیار بعدتر از مرگ مولانا جلال‌الدین رومی، از چهره‌های برجسته صوفی‌گرایی، که عموماً با حرکات چرخان دراویش شناخته می‌شود، شروع شد.

شِبی آروز، که در لغت به معنی «روز ازدواج است»، در 17 دسامبر هر سال و همزمان با سالگرد درگذشت مولانا جشن گرفته می‌شود. هزاران نفر در موزه مولاناشناسی کونیا (Konya) گردهم می‌آیند تا یاد او را گرامی بدارند و پیوستنش به «محبوبش» (خداوند همانطور که عموماً در صوفی‌گرایی به آن اشاره می‌شود) را جشن بگیرند. مرگ در نظر مولانا زمان رهایی از قفسی است که ما آن را تن می‌نامیم – و زمان پیوستن به خدا برای اولین و آخرین بار است. به همین دلیل است که مردم این رسم را به عنوان یک جشن در نظر می‌گیرند و همچنان به برگزاری آن ادامه می‌دهند و در آن روز به یکدیگر انواع کادوها را هدیه می‌دهند.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مراسم که در سال 2005 توسط یونسکو به عنوان یک شاهکار هنری اعلام شد، اینجا کلیک کنید.

سنت عاشیکلیک (نقالی)

سنت عاشیکلیک (نقالی) 14 سال است که وارد فهرست یونسکو شده است.

واژه عاشیک به شاعر-خوانندگان سیاری اشاره دارد که یک آلت موسیقی سیمی به نام ساز را در عروسی‌ها، قهوه‌خانه‌ها یا جشن‌های عمومی و مراسمات می‌نوازند و آواز می‌خوانند. این شاعر-خواننده‌ها دوره کارآموزی طولانی را پشت سر می‌گذارند تا بتوانند نواختن ساز و آلات موسیقی کوبه‌ای را و گفتن حکایت‌های شفاهی را یاد بگیرند.

هنر مداحی، قصه‌گوهای عامیانه

هنر مداحی را می‌توان تقریباً به عنوان قصه‌گویی عامیانه تعریف و توصیف نمود. انجام‌دهنده این هنر را مداح می‌گویند و وی همواره سعی می‌کند با شخصیت‌پردازی‌ها و پویانمایی‌ها مردم را سرگرم کند.

حُسن خط، خوشنویسی سنتی در هنر اسلامی در ترکیه

حُسن خط به حرفه قدیمی نوشتن حروف عربی به روشی سنجیده و متناسب با حفظ ارزش‌های زیبایی‌شناختی خاص گفته می‌شود. از ابزارهای سنتی این هنر می‌توان به نوع خاصی از کاغذ دارای روکش مواد ارگانیک، قلم، چاقوی جیبی، یک تیغ مخصوص برای درست کردن قلم، مرکب‌دان، مرکب و قاب قلم اشاره کرد. بسیاری از خطاطان، ابزار مخصوص خود را می‌سازند و نقش مهمی در انتقال سند حُسن خط، انتقال دانش خود، مهارت‌ها و ارزش‌های حرفه‌شان از طریق شاگردی دارند.

کمانداری سنتی ترکیه

کمانداری سنتی ترکیه شامل قواعد، مراسمات و فعالیت‌های اجتماعی، ساخت تجهیزات سنتی، قواعد کمانداری و تکنیک‌های تیراندازی است که در طی قرون متمادی تکامل یافته است. در کمانداری سنتی ترکیه انواع مختلفی از قواعد وجود دارند که به‌صورت پیاده و روی اسب باید رعایت شوند. کمانداران و حرفه‌ای‌های این حوزه به‌صورت انفرادی یا گروهی تمرین می‌کنند تا مهارت‌هایشان را بهبود بخشند، تیراندازی فردی انجام دهند و در رقابت‌ها و جشن‌ها شرکت کنند.

هنر مینیاتور

مینیاتور نوعی از هنر دوبعدی است که شامل طراحی و ساخت نقاشی‌های کوچک روی کتاب‌ها، پاپیه ماشه، قالی‌ها، پارچه‌ها، دیوارها، سرامیک‌ها و اقلام دیگر با استفاده از مواد خامی نظیر طلا، نقره و مواد ارگانیک مختلف می‌شود. به لحاظ تاریخی، نمود مینیاتور در نقاشی کتابی وجود داشت که در آن متن از لحاظ بصری تقویت می‌شد، با این حال این عنصر دچار تحول شده است و اکنون می‌توان آن را در معماری و تزئین اماکن عمومی مشاهده کرد. الگوهای مینیاتور نشان‌دهنده اعتقادات، دیدگاه‌های جهانی و سبک‌های زندگی مختلف به روشی تصویری و در قالب شخصیتی جدید بواسطه تأثیر اسلام می‌باشند.

زبان سوتی

زبان سوتی روشی ارتباطی است که در آن از سوت زدن برای شبیه‌سازی و تولید کلمات استفاده می‌شود. این هنر به خاطر کوه‌های با شیب تند و توپوگرافی ناهموار منطقه ابداع شد، که نیازمند این بود که مردم محلی روشی جایگزین برای ارتباط برقرار کردن در مسافت‌های دور پیدا کنند. افرادی که از این هنر استفاده می‌کنند اغلب جوامع کشاورزان هستند که بیشتر زندگی خود را خارج از خانه سپری می‌کنند.

جلسات سنتی صحبت

جلسات سنتی صحبت نقشی اساسی در انتقال ادبیات عامیانه، رقص و موسیقی عامیانه روستایی ترک و همچنین ارزش‌های اجتماعی آن بازی می‌کند. مردان ترک مرتباً، بویژه در ایام زمستان، در درون منازل دور همدیگر جمع می‌شوند تا به بحث درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی محله بپردازند، سنن را حفظ کنند و مردم را به حفظ اتحاد، احترام متقابل و داشتن حس اجتماع تشویق کنند. این جلسات ممکن است با موسیقی، رقص و اجرای نمایش همراه باشند که همگی آنها هنگام میل غذاهای محلی انجام می‌شوند.

یک جلسه صحبت سنتی ممکن است تا اوایل صبح طول بکشد. مردان بالای 15 یا 16 سال، صرفنظر از قومیت، مذهب یا جایگاه اجتماعی‌شان می‌توانند در این جلسات شرکت کنند، با این حال از الزامات اصلی آن حضور اعضای خانواده‌هایی است که صداقت داشته، قابل اعتماد باشند و به بزرگتر از خودشان احترام بگذارند و اینکه قمار نکنند یا در ملأ عام مست نشوند.